BÁ NHA TỬ KỲ
Soạn giả Viễn Châu
Nhạc:
Dưới ánh trăng thu, ta dạo mấy cung đàn
Dù đã cạn bầu mà không có bạn tri âm
Lênh đênh thuyền trôi giữa dòng
Trăng soi vằng vặc Niêm Sầm
Ôi tiếng đàn, ôi tiếng đàn
Trên bến Hán Dương
Đàn ơi năm nốt cung thương
Khóc than vì đâu sự đau lìa
Ôi tiếng đàn, ôi tiếng đàn trên bến Hán Dương
Đàn ơi năm nốt cung thương
Khóc than vì đâu sự đau lìa
Chán ngán đời chẳng muốn đua chen
Ôi tiếng đàn gieo khúc thê lương.
Tử Kỳ: Ôi tiếng đàn khuya mang mấy cung sầu tủi, có phải chăng vì chán ngán tình đời, nên người mới trút ngọn trào lòng lên mấy khúc Lưu thủy cao sơn?
Bá Nha: Kìa, quý hữu là ai mà thấu hiểu tâm sự của Bá Nha, vừa buông mấy đường tơ sầu nhân thế?
Tử Kỳ : Tôi là kẻ sống giữa miền sơn dã, một đêm trăng đi ngang bờ sông lạnh bỗng chợt nghe kể lể mấy dây...
(Nam Xuân)
... Tơ,
U hoài trên dòng Hán Dương,
Nghe nức nở thê lương
Trên nhịp buồn cung thương.
Đứng trộm nhìn nghe những tiếng nhạc u sầu
Mà cõi lòng bâng khuâng vô hạn,
Tôi nghe tấc dạ bồi hồi,
Theo nước triều mênh mang.
Bá Nha :
Thì ra, giữa chốn núi rừng,
Nơi sơn cùng thủy tận,
Ở cuối bãi giếng ghềnh,
Lại có người tri âm.
Nếu đó không tị hiềm câu nệ,
Ta sẽ kết làm đôi bạn tương tri.
Xin mời ai bước xuống khoang thuyền,
Rượu bồ đào tỉnh say.
Tử Kỳ: Dạ, đa tạ lòng huệ cố, Chung Tử Kỳ này xin lĩnh ý đại nhân.
Bá Nha: Đây, lễ sơ giao xin đón tiếp bạn vàng, dưới trăng sáng ta hãy cùng nâng chén.
Vọng cổ:
4) Để đêm nay qua chén thù chén tạc đôi ta sẽ thu gọn nhân gian vào trong đáy mắt giữa bến Hán Dương mờ mịt ánh trăng ... vàng. Không có tình mỹ nhân mà chỉ có nghĩa kim bằng. Nếu thuở xưa trên bến Tầm Dương có người thương nữ, nức nở u hòai ngâm khúc Hậu Đình Hoa. Tiếng tỳ bà như giọt mưa sa, khóc thân phận một đời người ca nữ, thì ngày nay ta cũng buồn cho thế sự bằng bầu rượu túi thơ với một cung đàn.
Tử Kỳ :
6) Ôi tiếng đàn vang vọng mặt sông, thơ với rượu thêm nồng men chí khí, kìa vầng trăng bạc nửa in đáy nước, nửa soi hai mái đầu trên bến Hán Dương, đàn lên đi cho bốn bề hoa cỏ gió trăng, đưa khách bềnh bồng gặp người lưu lạc, để đôi lứa giang hồ đêm nay họp mặt, chung một ưu tư qua chén tạc chén thù. Ôi tiếng đàn réo rắt về khuya, nghe não nuột như một lời tự thán. Ta say đây không phải say tiếng đàn Tư Mã mà say tiếng đàn của một Bá Nha.
Bá Nha :
Tử Kỳ em ơi, sương lam xuống bồng bềnh vương mặt nước, mảnh trăng gầy nghiêng bóng lạnh Tràng Giang, nghe xa xa tiếng trống giục đêm tàn, giờ tao ngộ sao vội vàng ngắn ngủi.
Tử Kỳ :
Trăng lạnh đêm này trăng Hán Dương
Bơ vơ tiếng nhạc khóc trăng trường
Sầu lên đáy chén men cay đắng
Xa cách nhau rồi lại nhớ thương.
Vọng cổ:
Bá Nha :
5) Tử Kỳ em ơi vì vầng trăng bạc đang khuất dần sau rặng núi và rượu tương giao cũng đã mãn một canh ... chày. Thôi tạm chia tay nhau và hẹn lại một ngày. Tháng tám năm sau vào mùa trăng sáng, trên bến sông này sẽ tao ngộ trùng hoan. Anh sẽ đem đàn đến bến Hán Dương. ngồi chờ đợi bóng bạn hiền tri kỷ. Và kể từ đêm nay Bá Nha đã hứa, chỉ dạo đờn khi gặp lại Tử Kỳ.
Tử Kỳ :
6) Giữ lời nguyền với bạn tri âm, đúng rằm tháng Tám năm sau, Tử Kỳ không lỗi hẹn.
Để trên bến Hán Dương nối tình đôi bạn, chỉ có một người đàn cho một người nghe.
Ông tên thật là Huỳnh Trí Bá, sinh ngày 21 tháng 10 năm 1924 tại xã Đôn Châu, huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh. Xuất thân trong gia đình vọng tộc, thân phụ là Hương cả[1], là con thứ sáu trong gia đình, ông còn có tên là Bảy Bá theo thông lệ người miền Nam.
Ông được mệnh danh là vua của các vị vua cải lương, "là người tạo danh cho các nghệ sĩ", bởi qua nhiều sáng tác của ông, nhiều nghệ sĩ khi thể hiện đã được cái ưa thích để đông đảo người xem chú ý hơn, ví dụ như: Mỹ Châu với bài "Hòn vọng phu", Út Trà Ôn với "Tình anh bán chiếu",... Bên cạnh đó, ông cũng sáng tác ra nhiều bài vọng cổ hài hước mà sau này được nhiều gương mặt nổi danh như nghệ sĩ Văn Hường, Hề Sa,...
Ông được Nhà nước Việt Nam phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú năm 1988 và Nghệ sĩ Nhân dân năm 2012 để tôn vinh những đóng góp và thành tựu nghệ thuật của ông.
Hơn 50 năm sáng tác, ông đã để lại một kho tàng tác phẩm đồ sộ. Trên 50 vở cải lương đã được trình diễn trên các sân khấu đại ban và trên 2000 bản vọng cổ đã được các hãng đĩa, băng thu thanh và phát hành. Toàn bộ tác phẩm đều đã được đăng ký bản quyền[11]. Dưới đây chỉ là một số tác phẩm tiêu biểu: